Geçmeyen, kronikleşen öksürüğün en önemli nedenlerinden biri, hastaların kullandığı tansiyon ilaçları ve/veya kalp ilaçlarına bağlı yan etkilerdir.
Tansiyon ilaçları veya kalp ilaçları akciğerde bazı öksürük ve hastalıklara sebep olabileceği 1890 yılından beri bilinmektedir. O zamandan beri yeni çıkan ilaçlarla ilgili çok sayıda solunumsal yan etkiler bildirilmektedir. Çoğu ilaç için tanıyı kesinleştirecek bir tanısal kriter yoktur. Kesin tanı ve tedavisinde en önemli basamak diğer sebeplerin dışlanması ve öksürük ilişkili olduğu düşünülen ilacın kesilmesi ile şikayetlerin kaybolmasıdır.
İlginç olarak bu tansiyon ilaçları öksürüğe neden olur ama akciğer filmlerinde bir şey çıkmaz. Yani hasta doktora öksürük şikayetiyle gider ve hastaya akciğer filmi çekilir. Film normal gelir ve hastaya yalnızca öksürük ilacı verilir ama hasta bu ilaçla da iyileşmez. Aslında hasta kalp için ilaçlar kullanmaktadır ve özellikle tansiyon hastalarıdır.
Tansiyon ilaçları kullanan hastalarda kuru bir öksürük oluşur. Sanki boğazda gıcık hissi vardır, hasta devamlı öksürür ama balgam da çıkaramaz. Bu ilaçlar:
- Anjiyotensin konverting enzim inhibitörleri (ACE-I) denen ilaçlar
- Beta bloker ilaçlardır.
Ayrıca oluşan bu kronik öksürüğe akciğer bronşlarının spazmı da eklenebilir. Bu spazma neden olan kalp hastalarının kullandığı diğer ilaçları ise:
- Aspirin
- Ağrı kesiciler
- Antibiyotik ilaçlar (amfoterisin, eritromisin, sülfonamid ve aminoglikozid)
Tansiyon ilaçları : Anjiyotensin Konverting Enzim İnhibitörü (ACE-I) İlaçlar
Genelde yüksek tansiyon ve kalp yetmezliği tedavisinde kullanılan tansiyon ilaçları türüdür.
Bu gruptaki ilaçlar kan damarlarının genişletilmesi ve kan hacminin düşürülmesine yol açar.
Böylece kan basıncını ve kalbin ihtiyaç duyduğu oksijen miktarını düşürür. Renin-anjiotensin sisteminin önemli bir parçası olan anjiyotensin dönüştürücü enzimi “Angiotensin-converting enzyme” – ACE engellerler. Böylece damar kasılması ve spazma yol açan ANJİOTENSİN maddesinin oluşumunu azaltırlar. Bu gruba giren ilaçlar:
- Perindopril (COVERSYL)
- Fosinopril (MONOPRİL)
- Captopril (KAPTORİL, KAPRİL)
- Enalapril (KONVERİL, ENAPRİL, ZANİPRESS, CARLON, RENİTEC)
- Benazepril (BENAZEPRİL)
- Silazapril (INHIBACE)
- Kinapril (ACUITEL)
- Zofenopril L (ZOPROTEC)
- Moeksipril (UNİVASC)
- Lisinopril (RİLACE, AMLİPİN, ZESTRİL)
- Ramipril (RACE, RAMİPRİL, DELİX)
- Trandolapril (GOPTEN)
Yukarıdaki ilaçlar ACE inhibitörü türüne mensup ilaçlardandır.
Kalp ve tansiyon ilaçlarının en sık yan etkilerinden biri geçmeyen öksürüktür. Bu öksürük farklı olarak kurudur yani balgamsızdır. Boğazda gıcıklanma ve kaşınma hissi vardır.
Tansiyon İlaçları Yan Etkileri
Bu ilaçları kullanan hastaların % 5-35’inde bu tip öksürük gelişmektedir.
İlginç olarak, oluşan bu kuru öksürük hastanın kullandığı ilaçların dozu ile ilgili değildir. Yani ilacı az da içse olur, çok da içse olur. İlacın dozunu azaltmakla geçmez.
İlaçlara bağlı bu öksürük kadınlarda ve özellikle sigara İÇMEYENLERDE daha sık görülür.
Öksürük ilk dozdan sonra saatler içinde görülebilir veya tedavi başlangıcından haftalar veya aylar sonra başlayabilir.
İlacın kesilmesinden sonra 1-4 hafta içinde öksürük genellikle kaybolur. En geç 3 ay içinde kaybolur.
ACE inhibitörü ilaçlarına bağlı gelişen bu kuru öksürük akciğerlerde bulunan BRADİKİNİN enzimine bağlıdır. Bu durumda akciğer hava yollarında hassasiyet artar.
Tanı için, öksürüğün başlangıcı ile ACE inhibitörüne başlangıç zamanından bağımsız olarak öncelikle tedavinin kesilmesi gerekir. 1-4 haftada öksürüğün düzelmesi ile tanı doğrulanmış olur, bununla beraber bu süre bazı hastalarda 3 aya kadar uzayabilir.
ACE inhibitörüne bağlı öksürüğün en etkin tedavisi ilacın kesilmesidir. Onların yerine diğer tansiyon ilaçları başlanır. Örneğin ARB denen ilaçlar kullanılabilir çünkü bu ilaçlar akciğerde bradikinin düzeyini artırmazlar.
Bazı hastalarda ise ACE-İ ilaçları kesilmemektedir. Bu durumda kromoglikat, teofilin, sulindak, indometazin, kalsiyum kanal antagonistleri olan amlodipin ve nifedipin, ferröz sülfat, bir tromboksan reseptör antagonisti olan picotamidin gibi ilaçlar tedaviye eklenmelidir.
Ayrıca ilginç olarak ACE-İ ilaçları kesilip öksürüğü kesilen hastaların tekrar aynı ilaca başladığında %30 hastada öksürük gelişmemektedir.
